50 Παραδείγματα οξέων και βάσεων

Στον τομέα της χημεία, λέγονται βάσεις (ή υδροξείδια) σε ουσίες που, όταν διαλύονται σε νερό, απελευθερώνουν ιόντα υδροξυλίου (ΟΗ^–) και καλούνται οξέα ουσίες που είναι ικανές να απελευθερώνουν πρωτόνια (H⁺) σε υδατικό διάλυμα. Για παράδειγμα: θειικό οξύ, νιτρικό οξύ, υδροξείδιο του ασβεστίου, υδροξείδιο του καλίου.

Ταξινόμηση οξέων και βάσεων

Σύμφωνα με την τάση τους να αποσυνδέονται σε ιόντα, τα οξέα και οι βάσεις ταξινομούνται σε:

Τα οξέα μειώνονταιpH διαλυμάτων, βάσεις ή αλκάλια το αυξάνουν. Τα ισχυρά οξέα είναι συχνά διαβρωτικά, μερικές ουσίες διαλύονται καλύτερα σε μέσα που έχουν ελαφρώς οξυνιστεί ή αλκαλοποιηθεί.

Παραδείγματα οξέων

Μερικά γνωστά οξέα είναι:

1. Θειικό οξύ (Η₂ΝΔ₄). Είναι ένα ισχυρό οξύ με πολλές χρήσεις, ειδικά στο βαριά βιομηχανία, πολύ διαβρωτικό και ερεθιστικό. Όταν αραιώνεται, απελευθερώνει πολύ θερμότητα, οπότε πρέπει να το χειρίζεστε (όπως και άλλα ισχυρά οξέα) με μεγάλη προσοχή. Οξειδώνεται έντονα.
2. Υδροχλωρικό οξύ (HCl). Αν και είναι ισχυρό οξύ, υπάρχει στο ανθρώπινο σώμα, ειδικά στο στομάχι, όπου παίζει σημαντικό ρόλο στην πεπτική διαδικασία. Η περίσσεια του δημιουργεί καούρα.
   instagram story viewer
3. Φωσφορικό οξύ (Η₃ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ₄). Αυτό το οξύ είναι ένα κοινό συστατικό στα ανθρακούχα ποτά. Η τακτική κατανάλωση τέτοιων ποτών αποθαρρύνεται λόγω της αρνητικής επίδρασης αυτού του οξέος στον μεταβολισμό του ασβεστίου, ο οποίος επηρεάζει οστά και τα δόντια ειδικά.
4. Νιτρικό οξύ (HNO₃). Είναι ένα αναγνωρισμένο ισχυρό οξύ, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή εκρηκτικών και λιπασμάτων αζώτου, μεταξύ άλλων χρήσεων.
5. Υπερχλωρικό οξύ (HClO₄). Είναι ένα ισχυρό οξύ, υγρό α θερμοκρασία περιβάλλον. Είναι ένα από τα πιο οξειδωτικά.
6. Υδρόθειο (Η₂ΜΙΚΡΟ). Είναι μια αέρια ουσία με έντονη και δυσάρεστη οσμή, τοξική σε υψηλές συγκεντρώσεις. Έχει πολλές βιομηχανικές εφαρμογές.
7. Ριβονουκλεϊκό οξύ. Είναι ένα κεντρικό συστατικό των ριβοσωμάτων, απαραίτητο για την ολοκλήρωση της παγκόσμιας διαδικασίας σύνθεσης πρωτεϊνών από δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ.
8. Ακετυλοσαλυκιλικό οξύ. Είναι ένα πολύ σημαντικό οργανικό οξύ, με αναλγητικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Είναι η βάση της ασπιρίνης.
9. Γαλακτικό οξύ. Προέρχεται από τη διάσπαση της γλυκόζης κατά την αναερόβια άσκηση υψηλής έντασης και μικρής διάρκειας. Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό το γαλακτικό οξύ επαναχρησιμοποιείται, αλλά εάν συσσωρεύεται προκαλεί βλάβη στις μυϊκές ίνες, γεγονός που προκαλεί κράμπες πάνω απ 'όλα.
10. Αλυλικό οξύ. Είναι ένα οξύ που υπάρχει σε λαχανικά όπως το σκόρδο ή το κρεμμύδι, που προέρχεται από έναν πρόδρομο που υπάρχει επίσης σε τέτοια είδη, την αλικίνη. Είναι μικροβιοκτόνο και αντιοξειδωτικό.
11. Ρετινοϊκό οξύ. Εφαρμόζεται τοπικά, αναστέλλει την κερατινοποίηση, χρησιμοποιείται σε κρέμες κατά της ακμής και της γήρανσης του δέρματος. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται υπό ιατρική παρακολούθηση.
12. Βουτυρικό οξύ. Είναι το τελικό προϊόν του ζύμωση ορισμένων υδατανθράκων που πραγματοποιούνται από μικροοργανισμοί του αυλού. Συνήθως είναι μέρος του λίπη ζώα σε μικρές ποσότητες.
13. Προπιονικό οξύ. Είναι ένα συντηρητικό τροφίμων, χρησιμοποιείται για την πρόληψη της μυκητιακής και βακτηριακής αλλοίωσης των προϊόντων αρτοποιίας και άλλων.
14. Βενζοϊκό οξύ. Χρησιμοποιείται ως συντηρητικό που προστίθεται σε διαφορετικά προϊόντα (μαγιονέζα, κονσερβοποιημένα προϊόντα), συχνά με τη μορφή αλατιού (βενζοϊκό νάτριο).
15. Οξεικό οξύ (CH₃COOH). Είναι ένα συντηρητικό τροφίμων που χρησιμοποιείται ευρέως στο σπίτι, επίσης ως βάση για βινεγκρέτες και τουρσιά. Είναι η πλειοψηφία συστατικό του ξιδιού.
16. Υδροϊωδικό οξύ (HI_{(μετα Χριστον)}). Είναι ένα ισχυρό οξύ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση των επιπέδων ιωδίου στο βγες έξω.
17. Ηλεκτρικό οξύ (C₄Η₆Ή₄). Είναι ένα κρυσταλλικό στερεό που μπορεί να ληφθεί από κεχριμπάρι. Μπορεί να παραχθεί στη διαδικασία ζύμωσης κρασιού και μπύρας.
18. Υδροβρωμικό οξύ (HBr_{(μετα Χριστον)}). Είναι ένα πολύ διαβρωτικό ισχυρό οξύ. Η αντίδρασή του με βάσεις είναι πολύ βίαιη, είναι επίσης πολύ ενοχλητική. Χρησιμοποιείται στη χημική και φαρμακευτική βιομηχανία.
19. Κιτρικό οξύ (C₆Η₈Ή₇) Είναι ένα οργανικό οξύ άφθονο στα φρούτα. Είναι ένα φυσικό αντιοξειδωτικό.
20. Οξαλικό οξύ (Η₂ντο₂Ή₄). Είναι ένα οργανικό οξύ που απαντάται φυσικά φυτά. Χρησιμοποιείται στη μελισσοκομία για τον έλεγχο ασθενειών στις μέλισσες. Χρησιμοποιείται επίσης για την παραγωγή προϊόντων καθαρισμού, στη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας, μεταξύ άλλων χρήσεων.

Παραδείγματα βάσεων

Οι μεταλλικές βάσεις είναι γενικά γνωστές ως υδροξείδια. Μερικές βάσεις είναι:

1. Υδροξείδιο του νατρίου (NaOH, καυστική σόδα). Είναι μια ισχυρή βάση που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία χαρτιού και στην κατασκευή απορρυπαντικών. Στην καθημερινή ζωή χρησιμοποιείται για να ξεμπλοκάρετε τους σωλήνες μπάνιου και κουζίνας.
2. Υδροξείδιο του μαγνησίου (Mg (OH)₂, γάλα μαγνησίου). Είναι μια ισχυρή βάση που μερικές φορές χρησιμοποιείται ως αντιοξικός ή καθαρτικό.
3. Υδροξείδιο του ασβεστίου (Ca (ΟΗ)₂, ασβέστης). Επίσης γνωστό ως ένυδρος ασβέστης, χρησιμοποιείται στη μεταλλουργική και τη βιομηχανία πετρελαίου. Χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή φυτοφαρμάκων, μεταξύ άλλων στη βιομηχανία ζάχαρης και γαλακτοκομικών προϊόντων.
4. Υδροξείδιο του καλίου (KOH). Είναι μια ισχυρή και διαβρωτική βάση που χρησιμοποιείται ευρέως σε διάφορες βιομηχανίες. Χρησιμοποιείται ευρέως για την παραγωγή σαπουνιού.
5. Υδροξείδιο του βαρίου (Ba (OH)₂). Λόγω της τοξικότητάς του, χρησιμοποιείται για την παραγωγή δηλητηρίων. Χρησιμοποιείται επίσης στη βιομηχανία κεραμικών, στη βιομηχανία χαρτιού και στη διαδικασία εξευγενισμού της ζάχαρης.
6. Υδροξείδιο σιδήρου II ή III (Fe (OH)₂ ή Fe (OH)₃). Παράγεται συνήθως ως μέρος της μεταλλουργικής βιομηχανίας. Χρησιμοποιείται στην κατασκευή χρωμάτων μεταξύ άλλων χρήσεων.
7. Αμμωνία (NH₃). Είναι ένα αέριο με χαρακτηριστική οσμή. Χρησιμοποιείται για την παραγωγή λιπασμάτων και πολλών φαρμάκων. Είναι πολύ επικίνδυνο εάν εισπνέεται σε υψηλές δόσεις.
8. Σαπούνι. Είναι άλας νατρίου ή καλίου. Χρησιμοποιείται για προσωπική και γενική υγιεινή.
9. Απορρυπαντικό. Είναι επίσης ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο προϊόν για την υγιεινή.
10. Κινίνη. Είναι μια φυσική βάση που παράγεται από ορισμένα φυτά. Έχει αντιπυρετικές και αναλγητικές ιδιότητες. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία της ελονοσίας.
11. Ανιλίνη. Είναι μια τοξική ένωση κατά την κατάποση ή την εισπνοή. Χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, στη βιομηχανία καουτσούκ, στην παραγωγή ζιζανιοκτόνων και εκρηκτικών.
12. Γουανίνη. Είναι μια από τις αζωτούχες βάσεις που αποτελούν μέρος των νουκλεϊκών οξέων (DNA και RNA).
13. Πυριμιδίνη. Οι αζωτούχες βάσεις που αποτελούν νουκλεϊκά οξέα προέρχονται από πυριμιδίνη.
14. Κυτοσίνη. Είναι μια από τις αζωτούχες βάσεις που αποτελούν μέρος του νουκλεϊκά οξέα.
15. Adenine. Είναι μια από τις αζωτούχες βάσεις που αποτελούν μέρος των νουκλεϊκών οξέων.
16. Υδροξείδιο του ψευδαργύρου (Zn (OH)₂). Είναι μια αμφοτερική ουσία (μπορεί να δρα τόσο ως οξύ όσο και ως βάση). Είναι τοξική ουσία εάν έρθει σε επαφή με τα μάτια ή το δέρμα. Χρησιμοποιείται στη διαδικασία κατασκευής χειρουργικών επιδέσμων.
17. Υδροξείδιο του χαλκού (Cu (OH)₂). Χρησιμοποιείται ως μυκητοκτόνο και χρωματίζει κεραμικά αντικείμενα. Χρησιμοποιείται επίσης ως καταλύτης για ορισμένους χημικές αντιδράσεις.
18. Υδροξείδιο του ζιρκονίου IV (Zr (OH)₄). Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία κεραμικών και γυαλιού.
19. Υδροξείδιο του βηρυλλίου (Be (OH)₂). Έχει αμφοτερικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία για την απόκτηση μεταλλικού βηρυλίου. Είναι μια ουσία περιορισμένης αφθονίας.
20. Υδροξείδιο αργιλίου (Al (OH)₃, αντιόξινο). Χρησιμοποιείται στην ιατρική ως αντιόξινο και επικουρικό για τα εμβόλια.

Θεωρίες για οξέα και βάσεις

Η έννοια των βάσεων και των οξέων έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Ήταν Ο Άρρενιος ο οποίος σχεδίασε τον πρώτο ορισμό, ο οποίος ορίζει ένα οξύ ως ουσία που αποδίδει ιόντα Η σε υδατικό διάλυμα⁺, και σε μια βάση όπως μια ουσία που σε υδατικό διάλυμα εγκαταλείπει τα ιόντα ΟΗ^–. Η θεωρία του είχε κάποιους περιορισμούς, καθώς ορισμένες ουσίες (όπως η αμμωνία) συμπεριφέρονται σαν βάσεις χωρίς να έχουν μόριο στο ιόν υδροξυλίου.

Επιπλέον, ο Arrhenius θεωρούσε ουσίες μόνο σε υδατικά μέσα, αλλά οι αντιδράσεις οξέος-βάσης εμφανίζονται επίσης σε άλλα μέσα. διάλυση όχι υδατικό. Μια αναπαράσταση ενός οξέος και μιας βάσης σύμφωνα με τη θεωρία του Arrhenius είναι:

Σχεδόν σαράντα χρόνια αργότερα, περίπου το 1923, ο Brönsted και ο Lowry διατύπωσαν μια άλλη θεωρία δηλώνοντας ότι τα οξέα και οι βάσεις δρουν ως συζευγμένα ζεύγη. Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, το οξύ είναι αυτή η ουσία ικανή να εγκαταλείψει πρωτόνια (στην περίπτωση αυτή δεν αναφέρεται στα πρωτόνια του ατομικού πυρήνα, αλλά στα κατιόντα H⁺, είναι Χ⁺ μια συντομογραφία για το κατιόν Η₃Ή⁺) και η βάση είναι αυτή η ουσία ικανή να δεχτεί αυτά τα πρωτόνια.

Αυτή η θεωρία δηλώνει ότι σε μια αντίδραση οξέος-βάσης, μια συζευγμένη βάση είναι το χημικό είδος που σχηματίζεται μετά ένα οξύ δωρίζει ένα πρωτόνιο και ένα συζευγμένο οξύ είναι το χημικό είδος που σχηματίζεται αφού η βάση δέχεται ένα πρωτόνιο. Αυτή η θεωρία δεν είναι εντελώς πλήρης, καθώς υπάρχουν πολλές ουσίες που έχουν όξινες ιδιότητες χωρίς να έχουν άτομα υδρογόνο ιονισμένο στη δομή του.

Αλλά από την άλλη πλευρά, σε αυτή τη θεωρία δεν είναι υποχρεωτικό οι ουσίες να υπάρχουν σε υδατικό διάλυμα. Μια αναπαράσταση ενός οξέος (και της συζευγμένης βάσης του) και μιας βάσης (και του συζευγμένου οξέος του) σύμφωνα με τη θεωρία Brönsted - Lowry είναι η πρωτονίωση της αμμωνίας, η οποία δεν χρειάζεται να συμβεί σε υδατικό μέσο:

Ως εκ τούτου, ως επιπρόσθετο μέρος της θεωρίας του στο ομοιοπολικό δεσμό, Ο Lewis ανέπτυξε μια θεωρία στην οποία ορίζει ένα οξύ ως όλα αυτά ουσία που μπορεί να δεχτεί ένα ζεύγος ηλεκτρονίων, ενώ μια βάση είναι οποιαδήποτε ουσία ικανή να εγκαταλείψει το εν λόγω ηλεκτρονικό ζεύγος.

Σύμφωνα με Λουδοβίκος, οι έννοιες του οξέος και της βάσης δεν περιλαμβάνουν κέρδος ή απώλεια ιόντων ΟΗ^– και Η⁺Αντίθετα, προτείνει ότι το ίδιο το Η + είναι το οξύ (μπορεί να δεχθεί ηλεκτρόνια) και το ΟΗ- είναι η βάση (μπορεί να δωρίσει ηλεκτρόνια). Μια αναπαράσταση μιας αντίδρασης οξέος-βάσης σύμφωνα με τη θεωρία Lewis είναι:

Όπου το OH- (το οποίο ανήκει στο NaOH) δωρίζει το μη κοινόχρηστο ζεύγος ηλεκτρονίων στο H + (το οποίο ανήκει στο HCl), ως αποτέλεσμα συντεταγμένη ή εγγενής σύνδεση (ομοιοπολικός δεσμός στον οποίο το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων συνεισφέρει μόνο ένα από τα άτομα που εμπλέκονται στον δεσμό) για το σχηματισμό του μορίου νερού.