Ορισμός της Κοινωνικής Ένταξης

λιλέν Γκόμεζ | Απρ. 2022
Καθηγητής Φιλοσοφίας

Η ένταξη ως απάντηση στον κοινωνικό αποκλεισμό

Για να κατανοήσουμε την έννοια της κοινωνικής ένταξης, είναι απαραίτητο να την εντοπίσουμε ως τρόπο απάντησης σε μια κατάσταση αποκλεισμού. Όταν γίνεται αναφορά σε πλαίσια κοινωνικού αποκλεισμού, δεν προορίζεται μόνο να ληφθούν υπόψη σενάρια ανισότητα αλλά και μιας βαθιάς ρήξης του κοινωνικού δεσμού που αντανακλάται στην αδυναμία συστηματική —και όλο και πιο οξεία— πρόσβαση στην αγορά εργασίας και στα πολιτικά δικαιώματα (στέγαση, Υγεία, εκπαίδευση, πολιτισμός, εκτός από την εργασία). Αποτελείται δηλαδή από ένα είδος κοινωνικής σχέσης δομικής φύσης —όχι περιστασιακής—, που γίνεται ο στιγματισμός μιας συγκεκριμένης ομάδας της οποίας η ζωή είναι επισφαλής σε πολλαπλάσια διαστάσεις.

Ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι μια έννοια που επινοήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά έχει πάρει μεγαλύτερη συνάφεια από τη δεκαετία του 1970, με την άνοδο των νεοφιλελεύθερων κρατικών μοντέλων σε όλη τη διάρκεια της πλανήτης.

Ένταξη ως ένταξη

Η έννοια της ολοκλήρωσης έχει θεωρηθεί από το κοινωνιολογία ως δείκτης, σύμφωνα με διάφορες μεταβλητές, των επιπέδων κοινωνικής ένταξης και αποκλεισμού. Η ένταξη μετριέται με βάση τη σχέση μεταξύ κοινωνικών ομάδων και θεσμών. Έτσι, η πολιτιστική ολοκλήρωση δίνεται από τη σύμπτωση μεταξύ των θεσμοθετημένων κανόνων της κοινωνίας και των συμπεριφορών που ακολουθούν τα μέλη μιας συγκεκριμένης ομάδας. η κανονιστική ολοκλήρωση συμβαίνει όταν οι άνθρωποι εκτελούν ρόλους σύμφωνα με τα εν λόγω θεσμικά πρότυπα. Η επικοινωνιακή ολοκλήρωση καθορίζεται από μια κοινή λογική που μοιράζεται στο κοινωνική ομάδα; και η λειτουργική ολοκλήρωση συμβαίνει όταν υπάρχει μια ορισμένη αρμονία στον καταμερισμό της εργασίας.

Το πρόβλημα με αυτήν την έννοια είναι ότι ο αποκλεισμός, από αυτήν την προσέγγιση, τείνει να ταυτίζεται με την απόκλιση από τα θεσμοθετημένα πρότυπα, έτσι ώστε να συσκοτίζει το δυνατότητα σύγκρουση ως μηχανή κοινωνικών μετασχηματισμών. Υπό αυτή την έννοια, δεν επιτρέπει την τροποποίηση των κοινωνικών σχέσεων με τις οποίες αποκλείονται, αλλά αντιθέτως επισημαίνει ότι οι ομάδες που χαρακτηρίζονται ως «αποκλίνουσες» υποτάσσονται στην κανόνας καθιερώθηκε, ως μορφή ένταξης.

Η ένταξη ως δυνατότητα προσωπικής ολοκλήρωσης

Μια άλλη μορφή απάντησης στον αποκλεισμό που έχει προταθεί είναι η εγγύηση της ένταξης με όρους α ευημερία που επιτρέπει στα άτομα την προσωπική τους ολοκλήρωση μέσα στα κοινωνικά συστήματα στα οποία ανήκουν. ανήκουν. Η έννοια του αποκλεισμού που βρίσκεται στη βάση αυτής της αντίληψης προϋποθέτει ότι ο αποκλεισμός βρίσκεται σε ένα εμπόδιο για τα άτομα να επιτύχουν τις φιλοδοξίες τους. Το πρόβλημα με αυτήν την εναλλακτική είναι ότι ξεκινά από την ηθική προϋπόθεση ότι τα άτομα που δεν καταλαμβάνουν μια συγκεκριμένη θέση πρέπει να το κάνουν. έτσι ώστε η ευθύνη εμπίπτει σε αυτά, παρά στην κοινωνική ή δομική συνθήκη που διαμορφώνει την πρόσβαση στην εν λόγω θέση.

Οι πολιτικές ένταξης δεν είναι προσανατολισμένες στην προσαρμογή

Στο βαθμό που οι πολιτικές ένταξης δεν συνεπάγονται διαρθρωτικό μετασχηματισμό, είναι δύσκολο για αυτές να καταφέρουν να τροποποιήσουν ένα σενάριο κοινωνικού αποκλεισμού. Από αυτή την άποψη, το στοίχημα των αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων στον σχεδιασμό των πολιτικών ένταξης είναι αποφασιστικής σημασίας, ώστε αυτές να μην περιορίζονται απλώς στην εντολή προσαρμογής σε δεδομένες δομές. Για να πραγματοποιηθεί αποτελεσματικά η κοινωνική ένταξη, πρέπει να γίνει πράξη με σεβασμό προς το ποικιλία προσωπικών συμφερόντων· με τη σειρά του, λαμβάνοντας υπόψη ότι τέτοια ενδιαφέροντα αποτελούν και κοινωνικά επεξεργασμένους στόχους.

Η προϋπόθεση της δυνατότητας προσωπικής εκπλήρωσης, σκέψη από αυτή την οπτική γωνία, είναι η εγγύηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι οι διαδικασίες κοινωνικής ένταξης δεν συμβαίνουν με γραμμικό τρόπο, αλλά περιλαμβάνουν πολλαπλές πλευρές, καθώς και σύνθετες δυναμικές που μπορεί να έρθουν σε αντίφαση (για παράδειγμα, όταν μεγαλύτερη πρόσβαση στην εκπαίδευση συνεπάγεται, ως αντίστοιχη, λιγότερη πρόσβαση σε δουλειά).

Βιβλιογραφικές αναφορές

Chuaqui, J., Mally, D., & Parraguez, R. (2016). Η έννοια της κοινωνικής ένταξης. Journal of Social Sciences, (69).

Hopenhayn, Μ. (2008). Ένταξη και κοινωνικός αποκλεισμός στη νεολαία της Λατινικής Αμερικής. Ibero-American Thought, (3), 49-71.