Ορισμός του κοινωνικού γεγονότος στο Durkheim

Το κοινωνικό γεγονός είναι μια θεμελιώδης έννοια στο πεδίο του κοινωνιολογία και του ανθρωπολογία Κοινωνικός. Αναπτύχθηκε από τον Γάλλο κοινωνιολόγο Émile Durkheim (1858-1917) σε όλο το έργο του.

Χαρακτηριστικά του κοινωνικού γεγονότος

Η εξωτερικότητα του κοινωνικού γεγονότος αναφέρεται στην αντικειμενική του διάσταση, δυνάμει της οποίας συνιστά πραγματικότητες με μια οντότητα που δεν προέρχεται από τη βιολογική ή ψυχική διαμόρφωση των ατόμων που την έθεσαν σε εξέλιξη. Οι βάσεις του κοινωνικού γεγονότος υπερβαίνουν το άτομο —ως βιολογική και ψυχολογική μονάδα—, δεν εξαρτώνται από επίγνωση ή μιας ατομικής βούλησης και, με αυτή την έννοια, βρίσκονται «εκτός» αυτής. Για τον ίδιο λόγο, τα κοινωνικά γεγονότα δεν είναι το αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης δράσης, αλλά μάλλον συμμορφώνονται με συλλογικούς τρόπους δράσης και συμπεριφοράς.

σκέψηπου κληρονομούνται από γενιά σε γενιά. Στο βαθμό που είναι εξωτερικό προς το άτομο, το κοινωνικό γεγονός προϋπάρχει στα επιμέρους υποκείμενα και, στη συνέχεια, λειτουργεί ως ρυθμιστικός παράγοντας της συμπεριφοράς τους στο πλαίσιο της κοινωνίας. Κατά συνέπεια, το κοινωνικό γεγονός δεν προκύπτει από άτομα, αλλά προηγείται αυτών και εσωτερικεύεται από τα περισσότερα από αυτά.

Αυτό που χαρακτηρίζει ως Κοινωνικός το γεγονός δεν είναι η κανονικότητά του στατιστική, δηλαδή τα πραγματικά δεδομένα με τα οποία υπάρχει ένα άθροισμα ατομικών θελήσεων που συμπίπτουν σε αυτό, αλλά μάλλον χαρακτηρίζεται από ανταπόκριση σε συλλογικά πρότυπα. Η γενικότητα δίνεται από τον ίδιο τον ορισμό του κοινωνικού γεγονότος, στο βαθμό που συνίσταται σε έναν τρόπο να γίνονται πράγματα ανεξάρτητα από οι ιδιαίτερες εκδηλώσεις του, οι οποίες —από την άλλη— μπορεί να ποικίλλουν μεταξύ τους, αν και διατηρούν μια κανονικότητα μεταξύ τους αυτοί.

Τέλος, τα κοινωνικά δεδομένα χαρακτηρίζονται ως καταναγκαστικός, αφού αποτελούνται από αναπαραστάσεις, τρόπους αίσθησης και δράσης που επιβάλλονται στα άτομα και δεν πηγάζουν από τις ιδιαίτερες κλίσεις τους, αλλά το αντίστροφο. Με αυτή την έννοια, το κοινωνικό λειτουργεί ως περιορισμός ατομικής φύσης, στο βαθμό που καθορίζει την πρακτική των ατόμων μέσα στην ομάδα. Αντιμέτωποι με έναν τέτοιο εξαναγκασμό, τα υποκείμενα μπορεί να προσφέρουν μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αντίστασης.

Κριτική της προοπτικής του Ντιρκέμ

Η προοπτική του Ντιρκέμ του κοινωνικού γεγονότος υπό τα κριτήρια της ανεξαρτησίας, της εξωτερικής φύσης και της υποχρέωσης —όπως παρουσιάστηκε στο έργο του Οι κανόνες της κοινωνιολογικής μεθόδου (1895)—, έχει επικριθεί καθώς θα συνεπαγόταν μείωση των κοινωνικών παραγόντων μπροστά σε μια κοινωνική πραγματικότητα που τους καθορίζει πλήρως. Απέναντι σε αυτό, αξίζει να σημειωθεί η μεθοδολογική φύση του έργου, βάσει του οποίου ο συγγραφέας παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά που καθιστούν δυνατό τον εντοπισμό του κοινωνικού γεγονότος μέσα σε μια διαδικασία έρευνα, αντί να παρέχει έναν πλήρη ορισμό του, με μια οντολογική έννοια —δηλαδή, από τι αποτελείται ουσιαστικά ή υπαρξιακά, ή ποιες είναι οι βαθιές αιτίες του—.

Στο έργο του Οι στοιχειώδεις μορφές της θρησκευτικής ζωής (1912), ο Durkheim διερευνά τους μηχανισμούς που βρίσκονται στη βάση του ενσωμάτωση των σύγχρονων κοινωνιών, λαμβάνοντας το ερώτημα του τι ιερός όχι μόνο ως ουσιαστικό στοιχείο του θρησκευτικού γεγονότος, αλλά και ως α έκφραση παραδειγματική που καθιστά τη θεσμικότητα της κοινωνικής ζωής γενικότερα, μέσα από συστήματα πεποιθήσεων.

Έτσι, υπάρχει μια σχέση αμοιβαίας αμοιβαιότητας μεταξύ της σφαίρας του ιερού και της σφαίρας του κοινωνικού. Σε αυτή τη γραμμή, είναι δυνατόν να ερμηνευθεί αυτή η σχέση ως το θεμέλιο αυτού που είχε επισημάνει ο Ντιρκέμ κάτω από το κατηγορία του κοινωνικού γεγονότος —αν και υπάρχουν αποστάσεις μεταξύ της προσέγγισης του συγγραφέα σε καθένα από αυτά τα έργα— και, σε αυτό νόημα, θα ήταν ένας σύνδεσμος που προδιαγράφει τις αναπαραστάσεις και τις ενέργειες των μελών μέσα στην ομάδα Κοινωνικός.

Βιβλιογραφία

Vazquez Gutierrez, J. Π. (2012). Η σύλληψη του κοινωνικού γεγονότος στον Ντιρκέμ: Από την υλική πραγματικότητα στον κόσμο των συλλογικών αναπαραστάσεων. Politics and Society, Vol. 49, (2), σελ. 331-351.