Η σημασία του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου

Αλσίνα Γκονζάλες
Ειδικός δημοσιογράφος και ερευνητής

Η πυριτιδαποθήκη των Βαλκανίων υπήρξε, για αιώνες, το σκηνικό πολυάριθμων ένοπλων συγκρούσεων των οποίων οι ηθοποιοί ήταν και οι δύο ντόπιοι και ξένες δυνάμεις, οι τελευταίες σε μια περιοχή που, μέχρι να βυθιστεί στον πόλεμο, λίγοι γνώριζαν: Κοσσυφοπέδιο.

Ο πόλεμος του Κοσσυφοπεδίου μεταξύ Φεβρουαρίου 1998 και Ιουνίου 1999 έφερε αντιμέτωπους τον γιουγκοσλαβικό στρατό εναντίον των Αλβανών πολιτοφυλακών του Κοσσυφοπεδίου υπέρ της ανεξαρτησίας. Από τον Ιανουάριο του 1999, η σύγκρουση θα περιλάμβανε μια στρατιωτική δύναμη του ΝΑΤΟ που πολέμησε βοηθώντας την αλβανική πλευρά του Κοσσυφοπεδίου.

Η Γιουγκοσλαβία που αναδύθηκε από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, υπό την προεδρία του Τίτο, διατήρησε μια επισφαλή ισορροπία μεταξύ όλων των λαών που αποτελούσαν το κράτος, με τη μορφή ομόσπονδων δημοκρατιών.

Μέσω των παραχωρήσεων και της καταστολής, ο Τίτο βρήκε μια ισορροπημένη φόρμουλα που συγκάλυπτε και έκρυβε μια πραγματικότητα που άρχισε να εκρήγνυται μετά το θάνατό του το 1980 και έφτασε σε σημείο χωρίς επιστροφή τον Ιούνιο του 1991 με Δήλωση του

Από εδώ προέκυψε μια σειρά από συγκρούσεις, με αποκορύφωμα τον μακρύ και αιματηρό πόλεμο στη Βοσνία.

Όπως σε όλες τις δημοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας, όπου τα εθνικιστικά αισθήματα είχαν αυξηθεί, το Κοσσυφοπέδιο δεν αποτελούσε εξαίρεση.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, το Κοσσυφοπέδιο απολάμβανε κάποια αυτονομία, αλλά οι επιθυμίες των πληθυσμός αλβανικής καταγωγής (πλειοψηφία) για να γίνει η έβδομη δημοκρατία της ομοσπονδίας. Αυτό οδήγησε σε τους συναισθήματα έπρεπε να ζητήσει να πάει ένα βήμα παραπέρα, προς την ανεξαρτησία.

Μετά την ανεξαρτησία της Κροατίας και της Βοσνίας, συγκρούσεις μεταξύ παράτυπων Αλβανών πολιτοφυλακών του Κοσσυφοπεδίου, υποστηρικτών της ανεξαρτησίας και Οι σερβικές δυνάμεις ασφαλείας αυξάνονταν, γεγονός που χρησίμευσε ως δικαιολογία για τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (πρόεδρο της Σερβίας) να εκκαθαρίσει το αυτονομία.

Το κλίμα βίας αυξανόταν και στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου πραγματοποίησε μια σειρά από ενέργειες εναντίον των σερβικών δυνάμεων ασφαλείας (αστυνομία και στρατός).

Οι Κοσοβάροι πολιτοφύλακες τρέφονταν με πολεμικό υλικό από την Αλβανία.

Η χώρα ήταν ένα πραγματικό οπλοστάσιο λόγω του φόβου ότι ο κομμουνιστής ηγέτης της κατά τη διάρκεια του ψυχρός πόλεμος, ο Ενβέρ Χότζα, είχε μια εξωτερική εισβολή και μια εσωτερική εξέγερση, έτσι η χώρα ήταν εξαιρετικά στρατιωτικοποιημένη. Και στο χάος που ακολούθησε την κατάρρευση του καθεστώτος, μεγάλο μέρος αυτού του οπλισμού εξαφανίστηκε.

Ή, μάλλον, άλλαξε «διακριτικά» χέρια. Ένα μέρος πήγε στους Αλβανούς αντάρτες του Κοσσυφοπεδίου. Επιπλέον, μετά το γεγονός, φημολογήθηκε ότι ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου είχε λάβει στρατιωτική εκπαίδευση και υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, αν και αυτό δεν μπορούσε να αποδειχθεί αδιαμφισβήτητα.

Το 1997, οι Αλβανοί αντάρτες του Κοσσυφοπεδίου ενέτειναν την επίθεσή τους κατά των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων ασφαλείας και εκδικήθηκαν ακόμη και τον άμαχο πληθυσμό.

Αυτό παρακίνησε τη διεθνή καταδίκη και αύξησε τις ενέργειες και των δύο πλευρών μέσα από τη «λογική» -που παραδόξως στην προκειμένη περίπτωση στερείται κάθε λογικής- δράσης-αντίδρασης.

Σε αυτό το σημείο (και τους επόμενους μήνες), όπως σε κάθε ένοπλη σύγκρουση, και οι δύο πλευρές είναι ένοχες για ειδεχθή εγκλήματα πολέμου, που διαπράχθηκαν τόσο εναντίον μαχητών όσο και εναντίον αμάχων.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1998, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ψηφίζει ψήφισμα (1199) που δείχνει την ανησυχία του για την κατάσταση στην περιοχή.

Μόλις μια μέρα αργότερα, το ΝΑΤΟ εξέδωσε συναγερμό για να προετοιμάσει τα στρατεύματά του για πιθανή επέμβαση. Μόλις λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, είχε δηλώσει ότι δεν θα υπήρχαν αμερικανικά χερσαία στρατεύματα στο έδαφος.

Όλα έδειχναν μια αποκλειστικά εναέρια επέμβαση, όπως θα γινόταν αργότερα, αλλά τότε ήταν κάτι πολύ νέο.

Τα συμφέροντα της σύγκρουσης στο Κοσσυφοπέδιο ξεπέρασαν το γυμνό μάτι. Η Ρωσία, παραδοσιακός σύμμαχος της Σερβίας, υποστήριξε την τελευταία, και σε αντίθεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες, τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου.

Στις 15 Οκτωβρίου 1998, υπογράφηκε εκεχειρία και από τα δύο μέρη, η οποία επίσης θα παραβιαζόταν και από τις δύο θα έσπασε οριστικά τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αλλά είχε αφήσει ένα μικρό χρονικό διάστημα για την είσοδο παρατηρητών διεθνείς δυνάμεις στη χώρα, οι οποίες, ωστόσο, έπαιξαν έναν άσχετο ρόλο αν όχι για να δώσουν μια δικαιολογία στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ για τη μετέπειτα παρέμβαση.

Η ανακάλυψη της σφαγής στο Ράτσακ, κατά την οποία σκοτώθηκαν 45 Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου, και για την οποία κατηγορήθηκε ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στη δίκη του στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, αν και αργότερα αμφισβητήθηκε, ήταν το έναυσμα για μια μεγαλύτερη επέμβαση του ΝΑΤΟ, το οποίο κάλεσε όλα τα μέρη στη διάσκεψη της Ραμπουγιέ.

Η προσπάθεια επίτευξης μιας συμφωνημένης ειρήνης απέτυχε, καθώς έθεσε στα σκοινιά την εδαφική ακεραιότητα της Γιουγκοσλαβίας απαιτώντας την είσοδο μια δύναμη παρεμβολής του ΝΑΤΟ για την προστασία της ευρείας αυτονομίας του Κοσσυφοπεδίου, δίνοντας ουσιαστικά στην περιοχή de facto ανεξαρτησία.

Η συμφωνία απορρίφθηκε από τη Σερβία, οδηγώντας σε μια εκστρατεία βομβαρδισμού του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας που διήρκεσε από τις 24 Μαρτίου έως τις 10 Ιουνίου 1999.

Τέλος, το κυβέρνηση Ο Γιουγκοσλάβος παραδόθηκε, υποχωρώντας στη διεθνή πίεση. Το Κοσσυφοπέδιο απέκτησε μια αμφιλεγόμενη ανεξαρτησία που, μέχρι σήμερα, δεν έχουν αναγνωρίσει όλες οι χώρες (ένα παράδειγμα είναι η Ισπανία, φοβούμενη ότι η Το προηγούμενο μονομερώς κηρυγμένης ανεξαρτησίας μπορεί μια μέρα να διευκολύνει την αναγνώριση της Καταλονίας από άλλους χώρες).

Το συμπέρασμα σε στρατιωτικό επίπεδο ήταν ότι ένας συμβατικός πόλεμος θα μπορούσε να κερδηθεί μόνο με αεροπορική επέμβαση.