Σημασία της Γενοκτονίας της Ρουάντα

Αλσίνα Γκονζάλες
Ειδικός δημοσιογράφος και ερευνητής

Όταν ακούμε τη λέξη «γενοκτονία», έρχονται γρήγορα στο μυαλό ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, η πιο πρόσφατη περίπτωση στη Βοσνία κατά τη διάρκεια των πολέμων της ανεξαρτησία της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ή αυτή που διαπράττεται εναντίον της πληθυσμός Ροχίνγκια στη Βιρμανία. Ίσως αυτός γενοκτονία των Αρμενίων για όσους γνωρίζουν περισσότερα για την ιστορία, αλλά ένα άλλο που ήταν τρομερό και έχει ξεχαστεί κατά το ήμισυ είναι αυτό που συνέβη στη Ρουάντα το 1994.

Η γενοκτονία της Ρουάντα ήταν μια σκόπιμη απόπειρα εξάλειψης της μειονότητας των Τούτσι από υπερεξουσιαστικά στοιχεία της πλειοψηφίας των Χούτου που συνέβη στη Ρουάντα το 1994.

Ωστόσο, το ξέσπασμα της βίας δεν ήταν κάτι αυθόρμητο και πρωτόγνωρο, μάλλον το μίσος μεταξύ αυτών των δύο εθνοτήτων είχε μια μακρινή προέλευση, αρκετούς αιώνες.

Μέχρι τον 11ο αιώνα (σύμφωνα με το δυτικό ημερολόγιο), η σημερινή περιοχή που καταλάμβανε η Ρουάντα ήταν το σπίτι των πυγμαίων της εθνοτικής ομάδας Twa. Τότε ήταν που έφτασαν, αποτέλεσμα μιας μαζικής μετανάστευσης, οι Χούτου, που ήρθαν να κυριαρχήσουν στους προηγούμενους, αποδεκατίζοντάς τους.

Αυτό το γεγονός δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, αφού η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από μαζικές μεταναστεύσεις λαών. ολόκληρες και οι σημερινές κοινωνίες είναι το αποτέλεσμα του μείγματος και των αντικαταστάσεων που προκαλούνται από αυτά μεταναστεύσεις.

Τον 14ο αιώνα ήταν οι Τούτσι που έφτασαν στην περιοχή. Αν οι Χούτου προέρχονταν από τα βόρεια, από την περιοχή του Νείλου, οι Τούτσι προέρχονταν από τα ανατολικά, και κυρίευσαν και κυριάρχησαν στον πληθυσμό που ήταν εγκατεστημένος στη Ρουάντα.

Ως αποτέλεσμα αυτών των διαδοχικών κυμάτων μετανάστευσης και κατακτήσεων, δημιουργήθηκε μια στρωματοποιημένη κοινωνία, στην οποία η εθνοτική ομάδα Twa υποχώρησε σε από την άποψη της κατεχόμενης επικράτειας και του αριθμού των μελών (μέχρι σήμερα μειοψηφία), καθώς και που καταλαμβάνουν το χαμηλότερο κλιμάκιο των καστών κοινωνικός.

Στην κορυφή της πυραμίδας, οι νέοι Τούτσι «κυριαρχούν», με τους Χούτου στη μέση. Ωστόσο, οι διαφορές μεταξύ των τάξεων δεν ήταν διαφορετικές, για παράδειγμα, από αυτές εγκατεστημένοι στα βασίλεια που δημιούργησαν οι «βάρβαροι» λαοί που κατείχαν εδάφη κατακτήθηκε να Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, και στο οποίο οι παλιοί Ρωμαίοι πολίτες καταλάμβαναν το κατώτερο στρώμα από τους νέους «κυρίαρχους».

Η άφιξη των Ευρωπαίων τον 19ο αιώνα θα διαταράξει τις κοινωνικές σχέσεις στη χώρα και, όπως και σε άλλα μέρη της Αφρικής, θα προκαλέσει ρήγμα και αντιπαράθεση μεταξύ εθνοτήτων και φυλών.

Οι Ευρωπαίοι, αριθμητικοί αλλά πιο προηγμένοι τεχνολογικά, έπρεπε να συμμαχήσουν με λίγους να επιτεθούν στους άλλους και να σπείρουν διχόνοια για να πολεμήσουν οι ντόπιοι μεταξύ τους αποδυνάμωση. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να βγουν νικητές οι κατακτητές. Και ήταν πολύ πονηροί στον τρόπο που το έκαναν, μακιαβελικοί με τη χειρότερη έννοια του όρου.

Αρχικά ήταν οι Γερμανοί που κατέκτησαν τη Ρουάντα, αλλά αυτή η αποικιακή κυριαρχία πέρασε στο Βέλγιο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Βέλγοι, όπως και οι Γερμανοί, εκμεταλλεύτηκαν επίσης τις διαφορές των φυλών, και το έκαναν ακόμα καλύτερα… καλύτερα για τους εαυτούς τους, φυσικά, και πολύ χειρότερα για τους γηγενείς Ρουάντα.

Οι Βέλγοι ευνόησαν τους Τούτσι για να αποκτήσουν την εξουσία, εφαρμόζοντας το μακιαβελικό αξίωμα της συμμαχίας με τους πιο αδύναμους για να πάνε ενάντια στους ισχυρότερους.

Αλλά οι Χούτου δεν κάθονταν με σταυρωμένα τα χέρια και απάντησαν με διάφορες εξεγέρσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Η ανεξαρτησία έφτασε επίσημα το 1962, αλλά η κοινωνία διασπάστηκε από τόσα χρόνια παραπλανητικής ξένης παρέμβασης. Η ζημιά έγινε, το μίσος φυτεύτηκε.

Οι Χούτου ήρθαν τελικά στην εξουσία, η μοναρχία των Τούτσι καταργήθηκε και μια δημοκρατία ιδρύθηκε στη χώρα. Εν τω μεταξύ, οι Τούτσι άρχισαν να εγκαταλείπουν τη χώρα και η ενδοεθνική βία αυξήθηκε και μετατράπηκε σε εμφύλιο πόλεμο που θα τελείωνε στα μέσα της δεκαετίας του 1970.

Το 1990, οι εξόριστοι Τούτσι συμπεριλήφθηκαν στο Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα για να εισβάλουν ή να απελευθερώσουν τη χώρα, ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία την βλέπει κανείς.

Το αποτέλεσμα του διαγωνισμού είναι μια «γραβάτα», για να το πούμε κατά κάποιο τρόπο, που αναγκάζει την υπογραφή ειρήνης και την εκπαίδευση μιας κοινής κυβέρνησης. Ωστόσο, αυτό δεν οδηγεί σε αποτελεσματική διεθνική ειρήνευση.

Χρησιμοποιώντας τα μέσα ενημέρωσης, όπως το ραδιόφωνο, οι Χούτου άρχισαν να διαδίδουν συνθήματα ενθαρρύνοντας την εθνοτική τους ομάδα να προβεί σε πλήρη εθνοκάθαρση.

Δημιουργήθηκαν παραστρατιωτικές ομάδες οι οποίες, χάρη στο γεγονός ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού της Ρουάντα ανήκει Χούτου, μπόρεσαν να δημιουργήσουν γρήγορα έναν μεγάλο αριθμό συνδεδεμένων μελών και να αρχίσουν να ελέγχουν το Χώρα.

Το 1994 η κατάσταση βγήκε εκτός ελέγχου, οδηγώντας σε ένα ανοιχτό «κυνήγι» από στοιχεία του τομέα της υπεροχής των Χούτου εναντίον των Τούτσι.

Σε λίγο περισσότερο από τρεις μήνες, σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν, μια αναλογία θανάτων σε χρόνο που καθιστά αυτή τη χειρότερη γενοκτονία στην ιστορία.

Οι Τούτσι δεν θα κάθονταν με σταυρωμένα τα χέρια, γι' αυτό αντέδρασαν. επανενεργοποιήθηκε το Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα, το οποίο κατάφερε να αποκτήσει τον έλεγχο της χώρας σε περίπου τρεις μήνες. Με αυτό ξεκίνησε και η εξορία περίπου δύο εκατομμυρίων Χούτου.

Αν και έχω εξηγήσει προηγουμένως ότι υπήρχαν σχεδόν ένα εκατομμύριο θύματα συνολικά, δεν οφείλονταν όλα στην εξόντωση των Χούτου κατά των Τούτσι, αλλά υπήρχαν ριζοσπάστες και από τις δύο πλευρές, και στο πλαίσιο του εμφυλίου, υπήρξαν και θάνατοι που προκλήθηκαν από καθαρά Στρατός.

Ο εμφύλιος πόλεμος και η γενοκτονία όχι μόνο βάθυναν το κοινωνικό κάταγμα, αλλά προκάλεσαν και προσφυγικό κύμα και κατάρρευση της οικονομίας.

Από το 1994 και μετά την ειρήνη, η Ρουάντα προσπάθησε με κάποια επιτυχία να κλείσει και να επουλώσει τις πληγές της. Η οικονομία ευημερεί, καθιστώντας τη χώρα ένα ενδιαφέρον μέρος για επενδύσεις, και παρά τη διαίρεση σε α Η κοινωνία συνεχίζει να υπάρχει, πολύ καλά κατευθυνόμενες προσπάθειες έχουν γίνει και γίνονται ακόμα για το κλείσιμό της.

Fotolia Arts: jiris, 1000 pixels