Η σημασία των Κεντρικών Δυνάμεων στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο

Η ονομασία Κεντρικές Δυνάμεις (ή, εναλλακτικά, Κεντρικές Δυνάμεις) αντιστοιχεί στην πλευρά που αποτελείται από τη Γερμανία και την Αυστρο-Ουγγαρία στο πλαίσιο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο αργότερα στην πορεία της σύγκρουσης θα προστεθούν αυτός Οθωμανική Αυτοκρατορία και βουλγαρική.

Το όνομά του προέρχεται τόσο από τη γεωγραφική του κεντρική θέση στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που σχηματίζει έναν άξονα από το βορρά προς το νότο, όσο και από την κλειστή του θέση μεταξύ των δύο τμημάτων της Συνεννόηση (ονομασία που δόθηκε στην ομάδα των κρατών που πολέμησαν ενάντια σε αυτές τις αυτοκρατορίες), αφού βρίσκονταν στο μέσο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από τη μια και της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας από την άλλη.

Η προέλευση αυτής της ένωσης πρέπει να αναζητηθεί στο εκπαίδευση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας το 1871, που είχε έναν ξεκάθαρο εχθρό: τη Γαλλία. Ο τελευταίος επεδίωξε μια προσέγγιση με τη Ρωσία, τον άλλο παραδοσιακό εχθρό της Γερμανίας, άρα η τελευταία

Χώρα Πήγε αναζητώντας μια Αυστρία με την οποία είχε ήδη σβήσει η χόβολη του Αυστροπρωσικού πολέμου.

Από την πλευρά της, μια Αυστρία τόσο εσωτερικά αποδυναμωμένη όσο και εξωτερικά απειλούμενη, επίσης χρειαζόταν τη βοήθεια μιας άλλης δύναμης που θα μπορούσε να προσφέρει σταθερότητα, και η πιο πρόθυμη ήταν Γερμανία.

Άλλωστε, το εγχείρημα της γερμανικής ενότητας θα μπορούσε να είχε καθοδηγηθεί από την Αυστρία, αλλά χάνοντας αυτό πριν από την Πρωσία, προτίμησε να γυρίσει την πλάτη του στον γερμανικό κόσμο -πολιτικά μιλώντας- και να στραφεί στο κατασκευή μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη.

Παρόλα αυτά, πολιτιστικά, οι Αυστριακοί ήταν πιο κοντά στη Γερμανία παρά στα υπόλοιπα εδάφη που αποτελούσαν την Αυτοκρατορία.

Και τα δύο κράτη, μαζί με την Ιταλία, σχημάτισαν την Τριπλή Συμμαχία το 1882, ένα άμεσο προηγούμενο αυτού που αργότερα θα ήταν οι Κεντρικές Δυνάμεις.

Ωστόσο, στην αρχή του Πολέμου, η Ιταλία άφησε τη συνθήκη νεκρή και δεν θα εμπλακεί μέχρι το 1915… αλλά στο πλευρό της Αντάντ.

Τον Οκτώβριο του 1914 (τρεις μήνες μετά την έναρξη του πολέμου) η Οθωμανική Αυτοκρατορία προσχώρησε στις Κεντρικές Δυνάμεις, συμμορφώνοντας έτσι ένα μυστικό πρωτόκολλο που υπογράφηκε με τη Γερμανία.

Οι Οθωμανοί ενδιαφέρθηκαν να έχουν έναν σύμμαχο για να πολεμήσουν κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, και παρόλο που εντός της χώρας υπήρχαν πολιτικοί και στρατιώτες που στοιχημάτιζαν στη συμμαχία με την Αντάντ, τη μαχητικότητα του αιώνιου Ρώσου εχθρού τους που είπε ότι η συμμαχία ήταν εμπόδιο ανυπέρβλητος.

Για στρατηγικούς λόγους, βασικά για να υπονομεύσει τη βρετανική υπεροχή στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, η Γερμανία πίεσε την κυβέρνηση Οθωμανός για να τους κάνει να ευθυγραμμιστούν με τις Κεντρικές Δυνάμεις.

Το Βασίλειο της Βουλγαρίας εντάχθηκε στη λέσχη Κεντρικών Δυνάμεων ένα χρόνο μετά την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τον Οκτώβριο του 1915.

Στην περίπτωση αυτή, το κίνητρο ήταν να αναπληρώσουν την ήττα τους και τις επακόλουθες εδαφικές απώλειες του Β' Πολέμου. τα Βαλκάνια, στα οποία είχε αντιμετωπίσει τη Σερβία, τη Ρουμανία, την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο και την ίδια την Αυτοκρατορία Ντιβανοκασέλα.

Το τέλος του πολέμου, με την ήττα των Κεντρικών Δυνάμεων, ήταν ένα πλήγμα για όλα αυτά τα κράτη.

Η Οθωμανική και η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία διαλύθηκαν, δημιουργώντας διαφορετικές χώρες, ενώ Η Γερμανία έχασε σημαντικά εδάφη και αναγκάστηκε να πληρώσει μεγάλες αποζημιώσεις πόλεμος. Η Βουλγαρία έχασε επίσης εδάφη από τους γείτονές της, και επίσης αναγκάστηκε να πληρώσει αποζημιώσεις.

Από πικρία για τη σκληρότητα της ποινής που επιβλήθηκε, σχεδόν όλες αυτές οι χώρες (εκτός από την Τουρκία, κληρονόμος του της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) θα συμμεριζόταν και πάλι -έστω και προσωρινά- μια πλευρά στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Κόσμος.

Fotolia art: Mikhail Markovskiy