Παράδειγμα ψυχολογικού μυθιστορήματος

Βυθιστείτε στα ψυχικά εσωτερικά των χαρακτήρων του. Παρουσιάζω, για παράδειγμα, μερικές παραγράφους από τα Εθνικά Επεισόδια, του Benito Pérez Galdós:
«Μπορώ να πω συγκρίνοντας το πνεύμα μου με αυτό του Ines και εξετάζοντας τη ριζική διαφορά μεταξύ του ενός και του άλλου, ότι το δικό της είχε ένα κέντρο και το δικό μου δεν το έκανε. Η δική μου περιπλανήθηκε, μεταφέρθηκε και έφερε διάφορες εντυπώσεις, από ξαφνικά και αντιφατικά συναισθήματα: οι ικανότητές μου ήταν όπως περιπλανώμενοι μετεωρίτες που μόλις λάμπουν καθώς σκοτεινιάζουν, μόλις βαδίζουν καθώς συγκρούονται, σύμφωνα με την επιρροή που έλαβαν οι ανώτεροι σώματα · ενώ του ήταν ένα πλήρες πλανητικό σύστημα, που σχεδιάστηκε, τέθηκε σε κίνηση και θερμαινόταν από τον μεγάλο ήλιο της αγνής συνείδησής του.
Κάποιος θα κοροϊδεύει αυτές τις ψυχολογικές ενδείξεις που εύχομαι να ήταν εξίσου ακριβείς με τη σκοτεινή νοημοσύνη μου. Κάποιος θα βρει την παρουσίαση μιας τέτοιας ηρωίδας που αξίζει να γελάσει, και θα κάνουν χιλιάδες φασαρία όταν βλέπουν ότι ήθελα να κάνω ένα γελοίο Beatrice με τα υλικά μιας μοδίστρας. Αλλά αυτές οι χλευές δεν με ενδιαφέρουν και συνεχίζω. Από τότε που γνώρισα την Ines, την αγάπησα με τον πιο παράξενο τρόπο που μπορείτε να φανταστείτε: μια ζωηρή κλίση τράβηξε την καρδιά μου προς αυτήν. αλλά αυτή η κλίση ήταν σαν τη λατρεία που πληρώνουμε σε μια αδιαμφισβήτητη ανωτερότητα, όπως η πίστη που μας καταλαμβάνει εξουδετερώνοντας την ευγενέστερη ύπαρξή μας. αλλά αφήνοντας πάντα ένα μέρος του ελεύθερο για τα πάθη του κόσμου. Έτσι, χωρίς να σταματήσω να είμαι η πρώτη για όλες τις γυναίκες, πίστευα ότι θα μπορούσα να αγαπώ τους άλλους με μια αγάπη κατάλληλη για τις περιστάσεις κάθε στιγμής της ζωής. Έχω παρατηρήσει ότι όσοι αφιερώνονται σε ένα ιδανικό σχεδόν ποτέ δεν το κάνουν εντελώς, και αφήνουν ένα μέρος του εαυτού τους για τον κόσμο στον οποίο είναι προσκολλημένοι, ακόμα κι αν μόνο λόγω του εδάφους στο οποίο περπατούν. Κάνω αυτήν την ενοχλητική παρατήρηση σε περίπτωση που βοηθάει να ξεκαθαρίσω την περίεργη κατάσταση της ψυχής μου πριν από ένα τόσο ευγενές πλάσμα. Και ήταν μοδίστρα, μοδίστρα! Γελάστε αν θέλετε. "(Πρβλ. Συμπληρωματική βιβλιογραφία, Ν '40)