ნუკლეინის მჟავების მაგალითები

ნუკლეინის მჟავა არიან პოლიმერები ფუნდამენტურია ცხოვრების მშენებლობისთვის. ისინი გიგანტური ჯაჭვები არიან მოლეკულები (მონომერები) ნუკლეოტიდებს (პენტოზის, აზოტოვანი ფუძისა და ფოსფატების ჯგუფისგან შემდგარი მოლეკულები), რომლებიც ერთმანეთთან დაკავშირებულია კოვალენტური ობლიგაციები (ფოსფოდიესტერი). ცოცხალი ორგანიზმის მთელი გენეტიკური ინფორმაცია მდებარეობს ნუკლეინის მჟავებში. Მაგალითად: დეოქსირიბონუკლეინის მჟავა, პეპტიდური ნუკლეინის მჟავა, გლიკოლის ნუკლეინის მჟავა.

ეს მჟავები აკონტროლებენ და მართავენ სინთეზი ყველა ცილა რომ შეადგინოს ა ცოცხალი არსება, ასევე მისი სპეციფიკა და მისი როლი თითოეულ სასიცოცხლო პროცესში. გარდა ამისა, ისინი გადამწყვეტ მნიშვნელობას ანიჭებენ რეპროდუქციაში, ვინაიდან ისინი საშუალებას მისცემს შექმნან ახალი ჯაჭვები, რომლებიც შექმნიან სრულიად ახალ პიროვნებას.

ნუკლეინის მჟავების სახელი მოდის მათი ადგილმდებარეობიდან უჯრედის ბირთვი, საიდანაც ისინი პირველად 1869 წელს მოიპოვა იოჰან ფრიდრიხ მაიშერმა.

ყველა ცოცხალ არსებაში არსებობს ორი განსხვავებული ტიპის ნუკლეინის მჟავები:

ისინი სტრუქტურულად გამოირჩევიან იმით

დნმ აქვს შაქარი დეოქსირიბოზა, ხოლო რნმ მას აქვს რიბოზა. განსხვავდება მათი შემადგენელი აზოტოვანი ბაზებიც: დნმ-ს აქვს ადენინი, გუანინი, ციტოზინი და თიმინი, ხოლო RNA ამ უკანასკნელს ანაცვლებს ურაცილით. მეორეს მხრივ, დნმ შედგება ორი სპირალის ტიპის ძაფისგან და RNA მხოლოდ ერთიდან.

ორივე ნუკლეინის მჟავა სხვადასხვა ფუნქციებს ასრულებს პროცესებში ბიოლოგიური სინთეზი: დნმ-ს უპირველეს ყოვლისა პასუხისმგებელია ცილების სინთეზირებისთვის ინფორმაციის კოდირებაზე, ხოლო RNA პასუხისმგებელია ცილების სინთეზზე.

ნუკლეინის მჟავების მაგალითები

1. დეოქსირიბონუკლეინის მჟავა (დნმ). სტრუქტურირებულია ორ ნუკლეოტიდურ ჯაჭვში, რომლებიც ერთმანეთთან წყალბადის ობლიგაციებით არის დაკავშირებული, ის შეიძლება გამოჩნდეს ხაზოვანი გზით ( ეუკარიოტული უჯრედები) ან წრიული (პროკარიოტებში და ეუკარიოტულ მიტოქონდრიებსა და ქლოროპლასტებში). Ზოგიერთ ვირუსი ერთჯაჭვიანი დნმ შეიძლება არსებობდეს. ინდივიდუალური უჯრედული ფუნქციონირებისთვის საჭირო ყველა გენეტიკური ინფორმაცია დნმ-ში გვხვდება.
2. რიბონუკლეინის მჟავა (RNA). დნმ-ისგან განსხვავებით, იგი ერთჯაჭვიანია (გარდა კონკრეტული შემთხვევებისა) და მისი სტრუქტურები, როგორც წესი, უფრო მოკლეა. თუ დნმ შეიცავს გენეტიკურ ინფორმაციას (შაბლონს), RNA არის ამ ინფორმაციის შემსრულებელი სხვადასხვა სფეროში. ცილების სინთეზში მონაწილეობს რნმ-ის სამი ტიპი:

გარდა ამისა, ლაბორატორიაში სინთეზირებულია სხვა ნუკლეინის მჟავებიც, ანუ არ არსებობს ბუნების რაიმე ფორმით და რომლებიც დნმ-ის და რნმ-ს ანალოგიურია:

1. პეპტიდონუკლეინის მჟავა ან პეპტიდური ნუკლეინის მჟავა. იგი აგებულია ფოსფატ-რიბოზის ხიდის (რნმ-ში) ან ფოსფატ-დეოქსირიბოზის (დნმ-ში) ჩანაცვლების შედეგად, პეპტიდური ობლიგაციები 2- (N-aminoethyl) გლიცინის კლასიკა.
2. დაბლოკილი ნუკლეინის მჟავა (მორფოლინო). მორფოლინის რგოლის გამოყენებით (C₄ჰ₉არა) იმის ნაცვლად შაქრები, შესაძლებელი იყო ამ ნუკლეინის მჟავის წარმოება, რომელთანაც შესაძლებელი იყო რნმ – ის რეპლიკაციაში ჩარევა გარკვეულ პირობებში და ორგანიზმში მესინჯერი გენეტიკური და ფარმაცევტული მკურნალობის შემუშავებაა (ანტიბაქტერიული).
3. გლიკოლის ნუკლეინის მჟავა. გლიცერინის შაქრის ჩანაცვლების შედეგად წარმოქმნილი მას შეუძლია ძალიან მკაცრად დაუკავშიროს ბუნებრივ დნმ-სა და RNA- ს, რაც წარმოადგენს ნუკლეინის მჟავის გამარტივებულ ფორმას. ამიტომ ვარაუდობენ, რომ ეს არის ამჟამინდელი ევოლუციური წინამორბედი.
4. თრეოზიული ნუკლეინის მჟავა. გამოიყენეთ ტრეოზა ჩვეულებრივი რნმ და დნმ პენტოზების ნაცვლად. RNA– სთან შეერთების შესაძლებლობის გათვალისწინებით, დადგენილია, რომ ეს შეიძლება ყოფილიყო მისი ევოლუციური წინამორბედი.
5. Chemoreplasts. გამოიყენება გენთა თერაპიაში, ეს არის ჰიბრიდული ხასიათის ნუკლეინის მჟავები (რნმ და დნმ), რომლებიც გამოიყენება გენეტიკური კორექციისა და ჩანაცვლების სტრატეგიებში.

მიჰყევით შემდეგს: