იფნის ომის განმარტება

ეს იყო მსგავსი ”ომი, რომელიც არასდროს ყოფილა”ოფიციალურად მაინც, იმიტომ რომ ეს არ აღშფოთებდა ფრანკოს რეჟიმს მართავდა ესპანეთში და არც ის აიღო მაროკომ, რომელიც შემდეგ ამის დამარცხებულად გამოცხადდა კონფლიქტი.

იფნის ომი იყო ხანმოკლე სამხედრო კონფლიქტი, რომელიც გაიმართა ცხენზე 1957–1958 წლებში ესპანეთის ძალებს შორის აჯანყებულები, რომლებიც მაროკოს მხარს უჭერენ, საჰარასა და ესპანეთის ამ კოლონიასთან დაკავშირებით მაროკოს პრეტენზიების ფონზე აფრიკა.

იფნი იყო პატარა ესპანეთის კოლონიური ანკლავი, რომელიც შუაზე იყო გაშლილი ტერიტორია მაროკოელი, რომელიც მდებარეობს კანარის კუნძულებამდე სანაპიროზე და დედაქალაქი სიდი იფნიში, საიდანაც ესპანეთი გახდა თანამდებობა 1934 წელს, მეორე რესპუბლიკის დროს, თუმცა იგი მას მინიჭებული ჰქონდა ვად-რასის ხელშეკრულებაში 1860.

1950-იანი წლების შუა პერიოდში ესპანეთში ეს იყო ბოლო კოლონიის მსგავსი, რაც ესპანელებს ჰქონდათ მხედველობაში მაროკო (დამოუკიდებელი 1956 წელს) წარმოადგენს შეურაცხყოფას ყოფილი კოლონიზატორის ტერიტორიის შესაქმნელად, რომელიც მდებარეობს მის შუა ნაწილში ქვეყანა

ტერიტორია განსაკუთრებით მდიდარი არ იყო და, შესაბამისად, არ ჰქონდა რაიმე სახის მიმზიდველობა. მისი ერთადერთი შენარჩუნება თევზაობა ეკონომიური იყო, თუმცა არც ეს იყო ძალიან კარგი.

იფნის აღსადგენად, მაროკოს არ სურდა ჩაბმულიყო ომში, რისთვისაც იგი არ იყო მზად, ამიტომ აირჩია რისთვისაც დღეს ჩვენ გვეცოდინებათ, როგორც ”ჰიბრიდული” ომის სტრატეგია: არალეგალური ჯგუფების ტერიტორიაზე გადასვლის ხელშეწყობა შეიარაღებული.

ეს "განმათავისუფლებელი ძალები" მაროკოს ტერმინოლოგიაში ("შეიარაღებული ჯგუფები" ფრანკოს რეჟიმისთვის) დაიწყო მათი მოქმედება 1957 წლის 23 ოქტომბერს, გაჩაღებულ შეტაკებებს ფორპოსტებთან ესპანელი ხალხი.

ესპანეთის ძალები იგივე შეცდომაში აღმოჩნდა სტრატეგია საქართველოს ბლოკი გამოიყენებოდა მაროკოში სამ ათწლეულზე მეტი ხნის წინ და ამან სერიოზული მსხვერპლი გამოიწვია არმიას.

ესპანეთმა გააგზავნა ძალები, მაგრამ იმედი არ ჰქონდა აშშ-ს არმიის მიერ მოწოდებულ ყველაზე თანამედროვე საომარ მასალებზე.

ეს იყო იმის გამო, რომ შეერთებულ შტატებთან შეთანხმებამ შეზღუდა ამ ქვეყნის მიერ გამოყოფილი ომის მასალების გამოყენება ნახევარკუნძულზე და არა კოლონიებში (სტატუსი რომ მაშინ ჰქონდა იფნი). ასეთ აღჭურვილობაში შედის M47 Patton– ის ტანკები.

ამის ნაცვლად, ესპანელ ჯარისკაცებს მოუწიათ ბრძოლა, მაგალითად, ესპადრილების ტარება და ზოგიერთი ძველი Heinkel He 111 (და შესაძლოა მისი წარმოებული წარმოება ესპანური CASA 2.111), მოდელი, რომელიც თითქმის უფრო მეტ საფრთხეს უქმნიდა მისი ეკიპაჟისა და საკუთარი ძალებისათვის, ვიდრე მტრისთვის. ფრანკოს რეჟიმმა, რომელმაც დადუმდა მისი დაპირისპირება საზოგადოებრივი აზრი, არ სურდა მას თანამედროვე საშუალებების მიძღვნა.

ამასთან, ესპანეთის ძალებს ჰყავდა ლეგიონის პროფესიონალები, რომლებსაც მხარს უჭერდნენ მეტროპოლიის შემცვლელი ძალები, რაც ბევრად აღემატებოდა მტრის ძალებს.

ესპანეთის ჯარებში შეყვანილი იფნის მაროკოელები გაათავისუფლეს დაწყებამდე ცოტა ხნით ადრე იბრძოდნენ, რადგან ისინი ესპანელი ოფიცრებისთვის არასანდო იყვნენ, თუმცა ეს არ არის დარწმუნებული ყველას

სხვა კოლონიური ძალების მსგავსად, ესპანეთი თავის კოლონიებში დიდ დომინირებას ეფუძნებოდა თვით მკვიდრთაგან დაკომპლექტებულ ჯარებზე. იფნის შემთხვევაში ესპანელებმა ასევე იცოდნენ როგორ უნდა მოიგოთ ნდობა ადგილობრივი მოსახლეობის წარმომადგენლები, რომლებიც კრძალავენ, მაგალითად, ქრისტიანულ პროზელიტიზმს.

ამასთან, იმ დროს მოხდა მაროკოს დიდი ნაციონალისტური აჟიოტაჟი და ამან გამოიწვია ის ფაქტი, რომ ესპანელმა ოფიცრებმა არ გამოავლინეს ნდობა ადგილობრივი კოლონიური ჯარების მიმართ.

ოპერაციებმა ასევე გააფუჭა ესპანური საჰარა, რომელიც მდებარეობს იფნის კოლონიის სამხრეთით.

23 ნოემბერს შეტევა სიდი იფნისკენ იყო მიმართული. მაროკოს დარღვევებმა შეწყვიტეს კომუნიკაცია დედაქალაქსა და მთავარ საგუშაგოებს შორის, იზოლირებულად.

სიდი იფნის თავს ესხმიან, მაგრამ ესპანეთის გარნიზონი მამაცურად ეწინააღმდეგება. დაარბია სხვა პოზიციები, როგორიცაა ტილიუინი, ტ’ზელატა. ამავდროულად, თავს ესხმიან ესპანეთის პოზიციებს საჰარაში, მაგალითად El Aaiún.

დაბოლოს, მაროკოს შეტევა საჰარაში ჩაშალა ესპანეთისა და საფრანგეთის ერთობლივი ჩარევით.

ამის მიუხედავად, მაროკომ კონფლიქტი ცარიელი ხელით არ დატოვა, რადგან მან მოახერხა დანებება ესპანეთის ხელისუფლების მხრიდან, ესპანური საჰარის ჩრდილოეთ ტერიტორიის ზოლიდან, რომელიც ცნობილია როგორც კაბო ჯუბის სახელი. იფნი ესპანეთის ხელში გააგრძელებს 1969 წლამდე, იმ წელს, როდესაც კოლონია დაუბრუნდება მაროკოს.

კონფლიქტის ღირებულება დაახლოებით 200 მკვდარი და 300 დაჭრილი იქნება ესპანეთისთვის (მეტი მსხვერპლი არ არის მითითებული საფრანგეთის მხარეზე), რამდენიმე ათასი დაუდგენელი მსხვერპლი მაროკოს მხარეს. ყველაფერი, ნახევრად სტერილური მიწის ნაკვეთისთვის ...

ამ კონკურსის ვეტერანთა სენსაცია ოფიციალური მიტოვებაა.

მთავრობა ფრანკომ არასოდეს აღიარა ომი და ცენზურამ შეაჩერა ამბები ამის შესახებ, რამაც საზოგადოების აზრი წვრილმარცვლიანად მიიყვანა, რომელიც მხოლოდ მან შეიტყო, რომ ამ ტერიტორიაზე "შეტაკებები" იყო, რაც ბანდიტებზე ცოტა მეტი პარტიის დაპირისპირებას უკავშირდება, რაც რეჟიმს სურდა გაყიდვა.

მხოლოდ ბოლო დრომდე არ მოხდა ამბავი და ჩვენება ვინც ამ კონფლიქტში იბრძოდა და ესპანეთის საზოგადოებრივმა აზრმა გაარკვია რა მოხდა

ფოტოები: Fotolia - Kajzr / KarSol

თემები იფნის ომში