Mythe van de grot (Plato)

De filosoof Plato leefde in Athene tussen de 5e en 4e eeuw voor Christus. C en legde zijn theorieën bloot in de beroemde dialogen. Sommige van zijn bijdragen werden uitgelegd vanuit een bron literair allegorisch, mythisch verhaal. Een van deze verhalen is precies dat van de Mythe van de Grot

Korte samenvatting van het verhaal

In de dialoog de Republiek, specifiek in de boek Er wordt gezegd dat er sinds hun geboorte een groep mensen als gevangenen in een grot leefde. Al deze mensen waren zo vastgeketend dat hun zicht te allen tijde op een muur gericht was en daardoor niet wisten wat er achter hen was.

Achter hen bevond zich allemaal een vreugdevuur en dit betekende dat de enige verwijzing naar de buitenwereld de verschillende schaduwen waren die op de muur werden geprojecteerd.

Met andere woorden, de schaduwen die door het vuur van het vreugdevuur werden geworpen, vormden de hele realiteit die de gevangenen waarnamen. Op dit punt stelt Plato de volgende vraag: wat zou er gebeuren als een van de gevangenen erin slaagde zichzelf te bevrijden? Als dit gebeurde, zou de gevangene zich omdraaien en zien dat achter hem een... vreugdevuur, dan kon hij zien waar de uitgang van de grot was en als hij die verliet, zou hij het licht van de Zon.

Op dit punt bevestigt Plato dat bij het verlaten van de grot de gevangene zich aanvankelijk verward zou voelen, maar in een korte tijd zou hij beseffen dat wat hij voorheen als de echte wereld beschouwde, eigenlijk... tinten.

Een verhaal dat een filosofische theorie over menselijke kennis verbergt

De verschillende elementen die in de mythe van de grot zijn geïntegreerd, zijn eigenlijk een allegorie om de platonische kennistheorie te verklaren. De schaduwen die aanvankelijk op de bodem van de grot verschijnen, verwijzen dus naar kennis op basis van de verbeelding.

Wanneer de gevangene voor het eerst het zonlicht waarneemt, doelt Plato op een volgend kennisniveau, de geloof. Op het moment dat de gevangene definitief de grot verlaat, wordt kennis bereikt rationeel.

eindelijk, de symbool del Sol in het verhaal verwijst naar het idee van Goed, dat een rationaliteit geeft aan verstandige ideeën.

De mythe van de grot dient als inspiratie

De platonische mythe is 2500 jaar oud maar blijft een bron van inspiratie. In die zin zijn er veel vragen die het ons suggereert: zou de informatie die we verwerken gelijkwaardig zijn aan de schaduwen van de grot? Weten we hoe we ware kennis van onze illusies kunnen onderscheiden, worden we misleid/gemanipuleerd en leven we in een permanent liggen met uiterlijk echt?

Foto: Fotolia - andreiuc88