Concept in definitie ABC

In de negentiende eeuw werd de opkomst van machines overwegend met optimisme ontvangen, aangezien het leek alsof de productie Industriële en technische vooruitgang zou ons als samenleving naar vervulling leiden. Schrijvers als Oscar Wilde of filosofen als Karl Marx begrepen dat machines de perfecte bondgenoten konden zijn voor de emancipatie van de mensheid. Honderd jaar later verscheen een literaire trend die een dystopische visie presenteerde tegen de utopisten uit het verleden, cyberpunk. Het gaat om de synthese van twee postulaten: cybernetica en het woord punk als synoniem voor rebellie.

Oosten literaire stroming, en de latere filmversie ervan, wordt gekaderd binnen het genre van sciencefiction en in zijn verhalen verschijnt cybernetica als een bedreiging verontrustend en niet als een redding.

Het cyberpunk-universum zette zijn eerste stappen in de jaren 80 met de romans "Neuromancer" en "Count Zero" van William Gibson. Het subgenre ging verder met titels als "Carbon gewijzigd" van Richard Morgan, "Stellar Tide" van David Brin en films zoals het mythische "Blade Runner", "Matrix" of "Terminator".

Na verloop van tijd wedden Japanse manga en anime en de conventionele stripsector op een neo-cyberpunk. Hetzelfde is gebeurd in de videogame-industrie.

Wat vinden we in de verhalen van cyberpunk?

De kader sciencefiction is geen verre en verre toekomst, maar een toekomst die heel dicht bij het heden ligt, zoiets als wat ons om de hoek te wachten staat.

Anti-utopische verwijzingen verschijnen en het kapitalistische samenlevingsmodel presenteert een zeer kleine versie vriendelijk: stedelijke stammen die zich verzetten tegen het systeem, een pseudo-apocalyptische sfeer, gedomineerde karakters door kunstmatige intelligentie of techniek genetica en enkele multinationals die de politieke macht vervangen.

Het stadslandschap is cybernetisch en tegelijk decadent; omdat we graffiti, neonlichten vinden in verarmde steden en technologieën die mensen in het nauw drijven.

Cyberpunk combineert verschillende narratieve trends. In die zin drinkt het uit de klassiekers van de 20e-eeuwse sciencefiction (romans zoals "1984" van Orwell of "A Happy World" van Huxley), heeft iets van een detective-misdaadroman en enkele overeenkomsten met de beweging Steampunk.

Filosofische dimensie

Terwijl sciencefictionverhalen worden verteld, is er veel meer dan één Omschrijving ingenieus van de toekomst. Cyberpunk behandelt enkele vragen van filosofisch belang: zullen wij mensen worden gedomineerd door? intelligentie- kunstmatig? Zijn we in staat om technologie te beheersen? Zal ons individu hetzelfde zijn als cybernetica en engineering? genetica maakt ons tot iemand anders? Als individuele ervaringen op een chip worden verzameld, blijven we dat dan? ONS?

Fotolia-foto's: Nejron / Agor2012