Οικολογία πληθυσμών, κοινοτήτων και οικοσυστημάτων
Βιολογία / / July 04, 2021
Η προσοχή των οικολόγων μπορεί να επικεντρωθεί σε τρία επίπεδα οργάνωσης:
Πληθυσμός. Οργανισμοί του ίδιου είδους που ζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή. για παράδειγμα: πληθυσμοί σπουργιτιών ή πεύκων σε ένα δάσος.
Κοινότητα. Σύνολο οργανισμών διαφορετικών ειδών που ζουν σε μια περιοχή και αλληλεπιδρούν μέσω τροφικών και χωρικών σχέσεων. Για παράδειγμα: η έρημος κοινότητα περιλαμβάνει φυτά, ζώα και μικρόβια που ζουν στην περιοχή.
Οικοσύστημα. Κοινότητα που σχετίζεται με το αβιοτικό περιβάλλον της, με το οποίο αλληλεπιδρά στο σύνολό της. για παράδειγμα: η κοινότητα της ερήμου συν το έδαφος, το κλίμα, το νερό, το φως του ήλιου και άλλα, σχηματίζουν το οικοσύστημα που ονομάζεται έρημος.
Στην επόμενη ενότητα, θα αναπτυχθεί το θέμα της οικολογίας του πληθυσμού, το οποίο ισχύει επίσης για τις κοινότητες και τα οικοσυστήματα.
Ο στόχος της οικολογίας του πληθυσμού (επίσης κοινότητες και οικοσυστήματα) είναι να προσδιοριστούν οι αιτίες που προκαλούν την αφθονία ορισμένων ειδών σε μια δεδομένη τοποθεσία. Προσπαθεί να εξηγήσει τους ρυθμούς ανάπτυξης, τους εξελικτικούς μηχανισμούς και τις μελλοντικές προοπτικές.
Το βασικό στοιχείο της μελέτης είναι ο πληθυσμός (κοινότητα και οικοσύστημα).
Οι πληθυσμοί (επίσης κοινότητες και οικοσυστήματα), αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στο επίπεδο τους οργάνωση, οπότε διακρίνονται δύο τύποι σχέσεων: ενδο-ειδικές σχέσεις και διεπιστημονικό.
Ενδοειδικές σχέσεις. Είναι οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των μελών του ίδιου πληθυσμού.
Σχεδόν όλες οι σχέσεις που εμφανίζονται σε συστάδες τείνουν να αυξάνουν τον αριθμό των ατόμων στον πληθυσμό. όταν συμβεί αυτό, η σχέση θεωρείται θετική (+). όταν συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή, ο πληθυσμός μειώνεται λόγω της αύξησης του αριθμού των θανάτων ή των μεταναστεύσεων, οι σχέσεις μεταξύ των ατόμων είναι αρνητικές (-).
Σε έναν πληθυσμό υπάρχουν πάντα θετικές και αρνητικές σχέσεις. Εάν το οικοσύστημα βρίσκεται σε ισορροπία, αυτές οι σχέσεις, σε συνδυασμό με διαφορετικούς βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες, διατηρούν έναν σταθερό αριθμό ατόμων.
Διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ διαφορετικών πληθυσμών.
Κάθε φορά που ένας πληθυσμός αλληλεπιδρά με έναν άλλο, ένας ή και οι δύο τροποποιούν τους ρυθμούς ανάπτυξής τους. Εάν ωφεληθεί ένας πληθυσμός, η ταχύτητα ανάπτυξής του τείνει να αυξάνεται (+), αλλά εάν βλάπτεται, αυτός ο ρυθμός τείνει να μειώνεται (-).
Μερικές φορές οι αλληλεπιδράσεις είναι ευεργετικές και για τα δύο (+ / +), άλλες έχουν μικτά αποτελέσματα (+/-) και άλλες είναι επιζήμιες για τους δύο εμπλεκόμενους πληθυσμούς (- / -) Το μηδενικό εφέ σημειώνεται με 0.
Υπάρχουν επτά τύποι ειδικών σχέσεων:
- Συνεργασία (+ / +). Και τα δύο είδη ωφελούνται, αλλά δεν εξαρτώνται, καθώς μπορούν να ζήσουν απομονωμένα.
- Αμοιβαιότητα (+ / +). Οφέλη και για τα δύο είδη, αλλά η σχέση τους είναι τόσο οικεία που δεν μπορούν πλέον να επιβιώσουν εάν χωριστούν. Π.χ. νιτροποιητικά βακτήρια στις ρίζες των φυτών.
- Κομηναλισμός (+ / 0). Ένα από τα είδη ωφελεί, αλλά χωρίς να προκαλεί βλάβη στο άλλο.
- Αμασισμός (-10). Το ένα είδος αναστέλλει την ανάπτυξη και την επιβίωση του άλλου, χωρίς να υποστεί καμία αλλαγή. Ονομάζεται επίσης αποκλεισμός.
- Επάρκεια (-/-). Εμφανίζεται όταν δύο πληθυσμοί διαφορετικών ειδών ανταγωνίζονται για την απόκτηση περιβαλλοντικού πόρου. Εάν δύο πληθυσμοί χρειάζονται τον ίδιο πόρο, ο καθένας προσπαθεί να αντισταθμίσει τον ρυθμό ανάπτυξης του άλλου.
- Predation (+/-). Σχέση. Στην οποία ένα είδος (αρπακτικό) επιτίθεται και σκοτώνει ένα άλλο (θήραμα) για να ταΐσει. Ο αρπακτικός πληθυσμός ωφελείται, ενώ ο πληθυσμός των θηραμάτων αναστέλλεται. Τα μεγάλα αρπακτικά ζώα όπως λιοντάρια, τίγρεις, λύκοι, pumas κ.λπ. είναι κοινά.
- Παρασιτισμός (+/-). Είναι η αλληλεπίδραση δύο ειδών, ένα από τα οποία (το παράσιτο) τρέφεται εις βάρος ενός άλλου (του ξενιστή). Αυτή η σχέση είναι απαραίτητη για να επιβιώσει το παράσιτο και μερικές φορές προκαλεί το θάνατο του ξενιστή. Π.χ. σκουλήκι στο έντερο του ανθρώπου.
Από όλες αυτές τις σχέσεις, αυτές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την οικολογία του πληθυσμού είναι η αρπαγή, ο ανταγωνισμός και ο παρασιτισμός.