ესპანური გადასვლის განმარტება

ზოგიერთისთვის მოდელი, ზოგისთვის არასრულია, ესპანეთის უახლესი ისტორიის პერიოდი, რომელიც ცნობილია როგორც ”ლა გადასვლა” (ესპანური გადასვლა) იყო და არის შესწავლის ობიექტი.

ეს არის ის, რასაც ესპანეთში დემოკრატია მოაქვს გენერალ ფრანკოს დიქტატურის შემდეგ.

ფრანკო გარდაიცვალა, ოფიციალურად, 1975 წლის 20 ნოემბერს. ქვეყნის სიტუაციამ არ დატოვა მანევრის დიდი შესაძლებლობა მომავლისთვის; ბოლო წლებში რეჟიმის გაუბედავი გახსნა, სურვილებთან ერთად დემოკრატია საზოგადოების ძალიან ფართო ნაწილის მიზეზი გახდა პოლიტიკური რეჟიმის შეცვლა, როგორც გამოსავალი, მაგრამ საკითხავი იყო განხორციელება დემოკრატია.

იდეა, რომელიც იქნა მიღებული, იყო ეტაპობრივი ცვლილების შეტანა რამდენიმე წელიწადში, გადახტომა "საქართველოს კანონი კანონის წინაშე”(ფრაზა, რომელიც განმარტავდა გარდამავალი ცნების კონცეფციას და რომელიც საბოლოოდ ბედს იღებდა) კანონების საშუალებით დამტკიცდა დეპუტატთა კონგრესში, რომელმაც გააუქმა ან შეცვალა წინა, იმ დროის ფრანკოისტი.

ფრანკოს გარდაცვალებისთანავე, ხუან კარლოს დე ბორბონი ესპანეთის მეფედ გამოცხადდა ხუან კარლოს I სახელით.

გადასვლა იმ პერიოდში დაიწყო, თუმცა ფრანკოს ბოლო წლებიდან იმავე რეჟიმისა და ოპოზიციის სხვადასხვა ელემენტები უკვე ამზადებდნენ ცვლილებას.

გარდამავალი სამუშაოები განხორციელდა როგორც ფრანკოს რეჟიმის წევრებმა, ასევე შიდა ოპოზიციამ, ასევე გადასახლებულმა პოლიტიკოსებმა.

ამ სახელებს შორის გამოირჩევიან მანუელ ფრაგა ირიბარნე (ფრანკოისტი მინისტრი), ადოლფო სუარესი (ფალანგისტი), ტორკუატო ფერნანდეს მირანდა (პრეზიდენტი მთავრობა ფრანკო), დოლორეს იბარური (ცნობილი როგორც "Passionflower”, კომუნისტების ლიდერი), ან სანტიაგო კარილო (კომუნისტების ლიდერი).

პროცესში ინტეგრირებული იქნა კატალონიური და ბასკური ნაციონალიზმები.

ავტონომიების მდგომარეობის იდეა სწორედ ამ პროცესში ჩნდება, როგორც მისწრაფებებში შეთანხმებული გასვლის გზა ამ ორი ისტორიული ერისგან, მათი ინტეგრირება ტოლია დანარჩენ ტერიტორიებთან, რომლებიც სახელმწიფოს ნაწილია Ესპანური.

სხვადასხვა რეგიონებს შორის ტოლობის ტოლობის ამგვარმა მოპყრობამ ისტორიულ ეროვნებებში გარკვეული ზიზღი გამოიწვია, მაგალითად გენერალიტატ ხოსეპ ტარადელასს, რომლის გადასახლებიდან დაბრუნება და კატალონიის პრეზიდენტად აღიარება წახალისდა თანამშრომლობისთვის ნეტარება ინტეგრაცია.

დაბოლოს, ამ ჰომოგენიზაციის მცდელობამ, მაგრამ აღიარა ისტორიული ეროვნების თავისებურებები, ხალხში მოინათლა, როგორც „ყავა ყველასთვის”.

გარდამავალი მთელი პროცესი არ იყო დაძაბულობა და ფიზიკური ძალადობაც კი.

ტერაქტების გარდა ორგანიზაციები როგორც ETA და GRAPO, ასევე არსებობდა ა ძალადობა უკიდურესი მემარჯვენეების მიზანი იყო გარდამავალი პროცესის ჩაშლა და ძველი დიქტატორული რეჟიმის დაბრუნება, მათ მმართველ პირთა სახელების შეცვლით.

უკიდურესი მემარჯვენეების ამ ქმედებებში, რამდენიმე ადვოკატის მკვლელობა გამოირჩევა სისასტიკით მშრომელები ე.წ. "ატოჩას ხოცვა" იმ ქუჩაში ჩადენილი დანაშაულის გამო, რომელიც ასეთებს ახორციელებს სახელი

კომუნისტური პარტია იყო გარდამავალი პროცესის ქვაკუთხედი, საფრთხე და ამავე დროს ამ პროცესის სიცოცხლის ხაზი.

ეს საშიშროება წარმოადგენდა მემარჯვენე ფრთისთვის, რომელსაც სურდა მისი უკანონოდ შენარჩუნება, მაგრამ ამან შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული დარღვევები და უკმაყოფილება მარცხენა უფრო ზომიერი ნაწილის გარდამავალი პროცესით, მაგალითად ემთხვევა სოციალისტი (PSOE).

სანტიაგო კარილო, დევნილობაში მყოფი კომუნისტი ლიდერი და რომელსაც მნიშვნელოვანი როლი ჰქონდა სამოქალაქო ომის დროს, ინკოგნიტოდ დაბრუნდა ესპანეთში, თუმცა მისი ყოფნა ქვეყანაში იყო საერთო ცოდნა, რითაც პოლიციის ხელმძღვანელობამ ისარგებლა მისი დაკავებისთვის, თუმცა ამან დაძაბულობა გამოიწვია პოლიტიკა და რამდენიმე დღის შემდეგ გაათავისუფლეს.

PCE (ესპანეთის კომუნისტური პარტია) დაკანონდა გარკვეული გადადგომის სანაცვლოდ, მაგალითად, რესპუბლიკის დაარსება.

პირველი არჩევნები რესპუბლიკური ეპოქის შემდეგ 1977 წლის ივნისში დაინიშნა.

ზოგიერთი ისტორიკოსი ამ ფაქტში გადასვლის დასრულების თარიღს ასახელებს, თუმცა ზოგი სხვა დროს მიუთითებს, კონკრეტულად კი მცდელობაზე 1981 წლის 23 თებერვლის სახელმწიფო გადატრიალება, რომლის შედეგიც ეწინააღმდეგებოდა გადატრიალების მცდელობებს, რადგან ამან გააძლიერა სისტემა დემოკრატიული

77 წლის არჩევნებმა გამარჯვება მიანიჭა ადოლფო სუარესს, ტექნიკოსს, რომელიც ფრანკოს რეჟიმის რიგებიდან გამოვიდა.

მომდევნო წლები და 1982 წლამდე პოლიტიკაში გადავიდა საცხოვრებლად; 1981 წელს გადატრიალების მცდელობის შემდეგ, 1982 წლის არჩევნებში PSOE– მ გაიმარჯვა, რის შედეგადაც მემარცხენე პარტია ხელისუფლებაში მოვიდა პირველად რესპუბლიკის შემდეგ (სუარესის UCD იყო მემარჯვენეობა).

ამ დროს გარკვეულ სექტორებში შიშობდნენ ესპანური პოლიტიკის რადიკალიზაციის მხრივ, მაგრამ ეს იყო PSOE პატივს სცემდა მეფის ფიგურას კითხვის ნიშნის გარეშე (თუნდაც ეს რესპუბლიკური ტრადიციის ფორმირებაა) და სტატუს ქვო მემკვიდრეობით მიღებული მემარჯვენე ცენტრის წინამორბედი მთავრობებიდან.

თავისი შუქებითა და ჩრდილებით, ესპანეთის გარდამავალი პერიოდი დიქტატურის პოლიტიკური ვითარებიდან დემოკრატიაზე გადასვლის ნამდვილი მოდელი იყო.

გარემოებებიდან გამომდინარე, სხვადასხვა სამხედრო და პოლიტიკური სექტორის დაფარული, მაგრამ მუდმივი საფრთხეებით, გარდამავალი ნაბიჯი უნდა განხორციელებულიყო განხორციელდა ანგარიშების გადაცემის გარეშე, ვინც მონაწილეობდა ფრანკოიზმის რეპრესიულ აპარატში მის რომელიმე ეტაპზე, რაც დღესაც არის აკრიტიკებს.

ეს არის როდოლფო მარტინ ვილას საქმე, პროფკავშირულ ურთიერთობათა მინისტრი 1975 წელს და რომლის წინააღმდეგაც მოსამართლეა არგენტინელმა გამოსცა დაკავების საერთაშორისო ორდერი, რომელზეც ესპანეთის ხელისუფლებას არ სურდა დასწრება.

ამრიგად, ესპანეთში არ ყოფილა პოსტერის პროცესები, საწინააღმდეგოდ, რაც არგენტინაში მოხდა მოიყვანეთ ქვეყანა, რომელშიც ანგარიშები ჩატარდა რეპრესიული აპარატის ნაწილთან მაინც ფრანკოისტი.

ხსენებული ”ყავა ყველასთვისეს ასევე დასრულდა ტერიტორიულ დაძაბულობამდე, რაც ჩანს როგორც ბასკეთის, ასევე განსაკუთრებით ახლა კატალონიის შემთხვევაში.

ფოტოები: Fotolia - Joserpizarro / Alfonsodetomas

ესპანეთის გარდამავალი პერიოდის საკითხები