მჟავების მახასიათებლები

მჟავები არის ქიმიური ნაერთები, რომლებიც სხვა ნაერთებთან ან ელემენტებთან რეაგირებისას გამოყოფენ წყალბადის იონებს, რომლებიც რეაგირებენ შეტევით და კოროზიით. ისინი ჩვეულებრივ თხევად და გაზურ მდგომარეობაში არიან, თუმცა არსებობს მყარი ნივთიერებები, მაგალითად ბენზოინის მჟავა.

ისინი იყოფა ორ დიდ ჯგუფად:

1. მინერალური ან არაორგანული მჟავები.
2. ორგანული მჟავები.

არაორგანული მჟავები იყოფა ჰიდრაციდებად და ოქსიდებად.

ჰიდრაციდები ის მჟავებია, რომელთაც ჟანგბადი არ აქვთ. მათში იგი აერთიანებს წყალბადს არა მეტალთან ან მეტალოიდთან. ბევრი არის აირებიანი და ქმნის მჟავე წყალხსნარებს, ასე გვხვდება მათი ბაზარზე, მაგალითად მარილმჟავა (HCl), რომელიც კომერციულად არის ხელმისაწვდომი მურიის მჟავას ან წყალბადის ქლორიდის სახელით და გაიყიდება წყალში გახსნილი 5 – დან 20%.

ოქსიდიდები არის მჟავები, რომელშიც ჟანგბადის მოლეკულებია, რადგან მჟავის წარმოქმნისთვის წყლის არსებობა აუცილებელია. ამის მაგალითია გოგირდმჟავა, ფორმულით H2SO4 და ეს არის გოგირდის დიოქსიდის რეაქციის პროდუქტი წყალთან და აზოტმჟავასთან.

მინერალურ მჟავებში, წყალბადის კომბინირდება ლითონებთან ან მეტალოიდებთან; ჰიდრაციდები წარმოიქმნება წყალბადის არა მეტალებსა და გოგირდთან კავშირით. ამის მაგალითებია წყალბადის სულფიდი (H S), ჰიდრობრომი (H Br) და მარილმჟავა (H Cl) (რომელსაც ასევე უწოდებენ მურიატულს). ჟანგბადი წარმოიქმნება ჟანგბადის მის ფორმულაში შეყვანისას; ისინი რეაგირებენ არალითონულ ოქსიდთან ან ანჰიდრიდთან და წყალთან, ნახშირბადის და გოგირდის ჩათვლით.

ორგანული მჟავები:

ორგანული მჟავები წარმოიქმნება ორგანული მოლეკულებისგან, ანუ შეიცავს ნახშირბადის ჩონჩხს, რომელშიც არის რადიკალი ე.წ. კარბოქსილი (COOH), რომელშიც რადიკალის ბოლოს არის წყალბადის ატომი, რომელიც გამოიყოფა ფუნქციების შერწყმის ან რეაგირებისას. ბიოქიმიური საშუალებები. ის გამომუშავდება ცოცხალი ორგანიზმების მიერ და მონაწილეობს როგორც მცენარეთა, ასევე ცხოველთა მრავალ სასიცოცხლო ფუნქციაში. ამ მჟავების ნაწილია ძმარმჟავა, ლიმონმჟავა ან სალიცილის მჟავა. კარბოქსილის რადიკალების რაოდენობიდან გამომდინარე, რომელსაც შეიცავს მოლეკულა, ისინი შეიძლება იყოს მონოციდი, დიაციდი, ტრიაციდი და ა.შ.

მჟავების ზოგიერთი მახასიათებელი:

რეაქტიულობა .- მჟავებს აქვთ რეაქტიულობის გარკვეული დონე, ანუ მეტ-ნაკლებად საშუალება სხვა ნივთიერებებთან რეაგირებისთვის. ამ კრიტერიუმის მიხედვით ისინი იყოფა სუსტ მჟავებად და ძლიერ მჟავებად.

სუსტ მჟავებს ახასიათებს მცირე დისოციაცია (წყალბადის იონების გამოყოფა) წყალხსნარში. ორგანული მჟავების უმეტესობა სუსტი მჟავებია.

ძლიერი მჟავები ხსნიან დიდი რაოდენობით იონებს და ძალიან რეაგირებენ. არაორგანული მჟავების უმეტესობა ძლიერი მჟავებია.

ელექტროლიზი .- მჟავების იონებად დაყოფით, იონურ წყალბადს აქვს დადებითი მუხტი (კატიონი) და ელემენტი, რომელთანაც ისინი გაერთიანდებიან, იძენს უარყოფით მუხტს (ანიონი). ეს დისოციაცია საშუალებას იძლევა გამოსავალი გახდეს ელექტროლიტური, ანუ მას შეუძლია ელექტროენერგიის გატარება.

ნეიტრალიზაცია .- როდესაც მჟავა ერევა ნაერთებს, რომელსაც ეწოდება ბაზები ან ჰიდროქსიდები, რომელთა მახასიათებელია ის, რომ შეიცავს ჰიდროქსილის იონს (OH), რომლის მუხტიც დადებითია; კომპონენტები რეაგირებენ ერთმანეთთან, რის შედეგადაც მიიღება მარილი და წყალი. მარილმჟავას (HCl) შერევას კალიუმის ჰიდროქსიდთან, ორივე მოლეკულა დისოცირდება და წარმოქმნის 4 იონს: Cl-, H +, K + და OH-. რეაქციის შედეგია კალიუმის ქლორიდის (KCl) და წყლის მარილი (H2O).

რეაქცია ლითონებთან. ზოგიერთ მეტალთან, მაგალითად, თუთიასთან და მაგნიუმთან კონტაქტის დროს, ისინი გამოყოფენ წყალბადს აირისებრი ფორმით (H2).

ენერგიის გამოყოფა. სხვა ნივთიერებებთან რეაქციით, მჟავებს აქვთ ეგზოგენური რეაქცია, ანუ სითბოს გამოყოფენ.

მჟავიანობის ხარისხი. - თითოეულ მჟავას აქვს რეაქტიულობის ხარისხი, რომელიც ნეიტრალურიდან ძალიან მჟავემდეა. მისი გასაზომად გამოიყენება ph მასშტაბი (წყალბადის პოტენციალი). ეს არის ლოგარითმული მასშტაბი, რომელსაც ამთავრებს 0-დან 14-მდე, 0 არის ძალიან მჟავე ნივთიერება (რომელიც გამოყოფს ბევრ წყალბადს) და 14 ძალიან ტუტე ნივთიერება (რომელიც გამოყოფს უამრავ ჰიდროქსილს). რიცხვი 7 მიუთითებს ნეიტრალურ ნივთიერებაზე. მჟავების pH 7-ზე ნაკლებია. მჟავიანობის გარკვეული დონის დასადგენად გამოიყენება რეაგენტები, როგორიცაა ლაკმუსის ქაღალდი ან ზოგიერთი ბოსტნეულის რეაგენტები, რომლებიც იცვლიან ფერს და წარმოადგენენ დამახასიათებელ შეფერილობებს, რაც დამოკიდებულია ნივთიერების მჟავიანობაზე ან ტუტეზე რეაქტიული

თანმიმდევრულობა .- მჟავებს აქვთ სხვადასხვა თანმიმდევრულობა. Hydracids, როგორც წესი, აირისებრია და იხსნება წყალში, ხოლო ჰიდრაციდები, ძირითადად, თხევადი ან ზეთოვანია. ბუნებრივ მდგომარეობაში მყოფი მრავალი არაორგანული მჟავა იხსნება წყალში; იზოლირების შემდეგ, მათ აქვთ მყარი კრისტალური კონსისტენცია. ცხიმოვანი ორგანული მჟავები, რომლებიც ცოცხალ ორგანიზმებში არსებობს, აქვთ ზეთოვანი კონსისტენცია.

კოროზია. - მჟავები ელექტროქიმიურად ესხმიან თავს სხვადასხვა ნივთიერებებს, აზიანებენ მათ; ეს არის გოგირდის შემთხვევა, რომელიც აფუჭებს მრავალფეროვან ნივთიერებებს, როგორიცაა ლითონები და სხვა მინერალები და ორგანული ნივთიერებები. მაგალითად, ჰიდროფლორმჟავა კოროზირებს და ხსნის ორგანულ ქსოვილს და ლორწოვან გარსებს, თუნდაც მისი გაზური სახით, ამიტომ ყოველთვის უნდა მოერიდოთ მის ჩასუნთქვას.

Acrimony.- მჟავიანობის გამო, ყველა მჟავას აქვს მძაფრი და მჟავე გემო, განსაზღვრული, როგორც მჟავე. სიმძიმის ეს შეგრძნება გემოვნებით აღიქმება, ძირითადად ორგანულ მჟავებში, ამ ტიპის მაგალითია ლიმონმჟავა, რომელიც გვხვდება მრავალფეროვან საკვებში, მაგალითად, ფორთოხალი, ლიმონი, მანდარინი, გრეიფრუტი, ანანასი, გვავა ან ცაცხვები. სხვა ძლიერი მჟავების აღქმა სუნის საშუალებით ხდება. ამასთან, სიფრთხილეა საჭირო და მაქსიმალურად უნდა იქნას აცილებული, რადგან ბევრი რეაგირებს და წვავს სუნთქვის ლორწოვან გარსს.

ისინი ცოცხალი ორგანიზმების ნაწილია. ზოგიერთი მჟავა სხვადასხვა გზით მონაწილეობს ცოცხალ ორგანიზმებში. მისი მიკროსკოპული სტრუქტურიდან (ნუკლეინის მჟავები) დამთავრებული ზოგიერთი საკვები ნივთიერებებით, როგორიცაა ვიტამინები ან ზოგიერთი ბოსტნეულის მიერ წარმოებული საკვები ნივთიერებები, როგორიცაა კაპსიკა და ლიმონმჟავები. ზოგიერთი არაორგანული მჟავა მონაწილეობს სხვა ფუნქციებში, როგორიცაა მარილმჟავა, რომელიც წარმოიქმნება კუჭში.